Έτος:  2024  2015  2014  2013  2012  2011  2010  2009  2008  2007  2006  2003  2000  1999  1998  1997  1996  1995

< Επιστροφή

01-11-1999
Τεχνολογική «Κιβωτός» στην οδό Πειραιώς

Σε εργοστάσιο του Ταύρου εγκαινιάζεται στις 8 Νοεμβρίου μια «κυψέλη» εικονικής πραγματικότητας για την περιπλάνησή μας σε πολιτιστικές διαδρομές.
Ένας θεατρικός χώρος του μέλλοντος.

Της ΜΑΡΙΑΣ ΘΕΡΜΟΥ

Το ιερό του Δελφινίου Απόλλωνα κτίστηκε τον 6ο αιώνα π.Χ. στο νοτιοανατολικό άκρο του λιμανιού των Λεόντων της Μιλήτου και ήταν αφιερωμένο στον προστάτη των ναυτικών και των πλοίων.

Σημείο αναφοράς για μία πόλη που έζησε για αιώνες, το Δελφίνιο την ακολούθησε στην άνθησή της κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή, αφού εκτός των άλλων ήταν η πρώτη πόλη, όπως λένε οι πηγές αλλά και οι σημερινές ανασκαφές, που κτίστηκε με το περίφημο ιπποδάμειο σύστημα.

Την ακολούθησε όμως και στην καταστροφή της. Η ιωνική παράδοση και στη συνέχεια η ανάπτυξη των ελληνιστικών βασιλείων, αλλά και το ενδιαφέρον της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας συνδυάστηκαν εδώ, δημιουργώντας μία πόλη-πρότυπο με κτίρια υψηλής αισθητικής, ακμάζουσα τέχνη και γράματα, ανθούσα οικονομία και εμπόριο.

Με το απλό πάτημα ενός κουμπιού όλα αυτά έρχονται πιο κοντά. Γίνονται αληθινά, καθώς η εικόνα αποκτά τρεις διαστάσεις. Και το Δελφίνιο αλλά και όλη η πόλη της Μιλήτου ανοίγεται μπροστά στα μάτια του θεατή, όπως αποκαλύπτονται τα κρυμμένα μυστικά μιας κιβωτού.

Στο κέντρο της «Κιβωτού» Εικονικής Πραγματικότητας του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισού, στο κέντρο αυτή τη στιγμή του Δελφινίου, ο χρόνος μετρά στο παρελθόν. Φορώντας ένα ζευγάρι ειδικά γυαλιά και με ένα απλό χειριστήριο στο χέρι το περπάτημα γίνεται εύκολο και γρήγορο, ανάμεσα στις στοές της αρχαίας πόλης. Εδώ είναι το Βουλευτήριο με τη διώροφη αίθουσα των συνελεύσεων, όπου οι 18 σειρές εδωλίων μπορούσαν να φιλοξενήσουν 1.200 άτομα. Εδώ βρίσκεται το ελληνιστικό Γυμνάσιο με την παλαίστρα, το Εφηβείο, τα αποδυτήρια, το αλειπτήριο και το λουτρό. Εδώ και η βόρεια Αγορά της πόλης της Μιλήτου ένα μεγάλο οικοδομικό συγκρότημα με το Πρυτανείο, αλλά και η δωρικού ρυθμού μαρμαρόκτιστη Στοά του Λιμανιού με τα καταστήματά της. Λίγη φαντασία μόνο χρειάζεται για να «δει» κανείς το πολύβουο, πολύχρωμο πλήθος, τους εντόπιους, αλλά και τους επισκέπτες της πόλης από όλη τη Μικρά Ασία και τη μακρινή Ανατολή να συνωθούνται στην Αγορά, εκφράζοντας νέες ιδέες, μεταφέροντας εντυπώσεις, αγοράζοντας, πουλώντας... Λίγη φαντασία μόνο, γιατί ο περίγυρος -το σκηνικό- έχει ήδη στηθεί.

Η εντατική δουλειά μιας ομάδας ειδικών της πληροφορικής και της εφαρμογής συστημάτων εικονικής πραγματικότητας, ο τομέας με άλλα λόγια των Διαδραστικών Εφαρμογών και Συστημάτων του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, δημιούργησε στο πολιτιστικό κέντρο του, τον «Ελληνικό Κόσμο», τον μοναδικό χώρο τεχνολογίας στον κόσμο όπου γίνονται περιηγήσεις με αντικείμενο την πολιτιστική κληρονομιά. Είναι μια ομάδα νέων ανθρώπων, δεμένων μεταξύ τους με συνεκτικό κρίκο το κοινό ενδιαφέρον και τους κοινούς στόχους στο χώρο της σύγχρονης τεχνολογίας, που με επικεφαλής τον κ. Δημήτρη Εφραίμογλου, ειδικό σε θέματα πληροφορικής, επεξεργάστηκε σε ένα πρόγραμμα εικονικής πραγματικότητας μια περιήγηση στην αρχαία Μίλητο.

Λίγες ημέρες πριν από τα εγκαίνια της «Κιβωτού» στις 8 Νοεμβρίου μόνο κάποιες τελευταίες λεπτομέρειες είχαν απομείνει να ρυθμιστούν για να λειτουργούν όλα τέλεια. Ο υπολογιστής, ένας ONYX 2 Silicongraphics, τοποθετημένος σε κλειστό δωμάτιο με ελεγχόμενες συνθήκες περιβάλλοντος δεσπόζει στον προθάλαμο επιβλητικός και αυστηρός. Τέσσερις βιντεοθόνες δίνουν στον επισκέπτη τις απαραίτητες πληροφορίες και οδηγίες για ό,τι θα επακολουθήσει, ενώ παράλληλα παρέχουν πληροφορίες και λύνουν απορίες για τα προγράμματα των συστημάτων. Ο σκοτεινός, όπως επιβάλλεται, χώρος της «Κιβωτού», βαμμένος στα χρώματα της νύχτας -βαθύ μπλε και γκρίζο, ώστε να μην αντανακλά το φως, και με τις βαριές κουρτίνες αριστερά και δεξιά του δωματίου εικονικής πραγματικότητας, έχει κάτι από την ατμόσφαιρα του θεάτρου. Όλη η ιδέα άλλωστε, όπως σπεύδει να επεξηγήσει η κυρία Μαρία Ρούσσου μέλος της ομάδας, επιδιώκει να δώσει την εντύπωση μιας παράστασης.

Σε αυτόν τον θεατρικό χώρο του μέλλοντος η παράσταση δίνεται για λίγους, δέκα το πολύ κάθε φορά, αλλά η αίσθηση της κοινής εμπειρίας δεν αλλάζει. Στην παρουσίαση ειδικά για «Το Βήμα» με οδηγό τον κ. Δημήτρη Εφραίμογλου, η «Κιβωτός» έδειξε όλες τις δυνατότητές της. Καθώς οι τρεις τοίχοι και το πάτωμα ζωνταντεύουν με εικόνες και χρώματα, αυτόματα η αίσθηση αλλάζει και το ταξίδι σε έναν άλλο τόπο και σε άλλο χρόνο αρχίζει. Βρισκόμαστε στο κέντρο του ιερού του Δελφινίου Απόλλωνα, όπου κυριαρχεί ένας κυκλικός μονόπτερος ναός. Από εδώ ξεκινούσε κάθε χρόνο η πομπή με προορισμό τον ναό του θεού στα Δίδυμα. Μια διαδρομή που ο επισκέπτης της «Κιβωτού» μπορεί να παρακολουθήσει περνώντας διά μέσου της περίφημης Ιωνικής Στοάς, η οποία κοσμούσε από τα μέσα του 1ου αιώνα μ.Χ. την Ιερά Οδό της Μιλήτου με κατεύθυνση προς την Ιερά Πύλη των τειχών της και τελικά τον ναό.

Οι εικόνες αλλάζουν γρήγορα, με το χειριστήριο να γίνεται όπλο προνομιακό, καθώς με ένα νέο πάτημα των κουμπιών βρισκόμαστε ψηλά πάνω από τον μικρό ναό, βλέποντας το Δελφίνιο σαν από αεροπλάνο. Από το κέντρο του μπορούμε να δούμε τα όρια του ιερού που κλείνουν σχηματίζοντας μία δίστοιχη στοά δωρικού ρυθμού από γκριζόλευκο μάρμαρο, μία μονόστοιχη της πρώιμης ελληνιστικής περιόδου στα δυτικά, τον τοίχο με τις τρεις θύρες μέσω των οποίων γινόταν η πρόσβαση στο ιερό και ακόμη τους κυκλικούς βωμούς όπου γίνοντας οι θρησκευτικές τελετές και οι θυσίες, ενώ γύρω τοςυ σε μία από τις αναθηματικές εξέδρες υπήρχε τοποθετημένο και το άγαλμα του Σελεύκου.

Ήταν το 1994, όταν στο Ορλάντο της Φλόριδος σε μια έκθεση για τη σύγχρονη τεχνολογία και τις εφαρμογές της ο κ. Εφραίμογλου -που ήδη με την ομάδα του είχε αρχίσει τη δημιουργία τρισδιάστατων μοντέλων- γνώρισε το συγκεκριμένο σύστημα εικονικής πραγματικότητας, που τότε ακόμη εχρησιμοποείτο μόνο από τον στρατό. Όπως ομολογεί, εντυπωσιάστηκε. Είδε αμέσως τις δυνατότητες της εφεύρεσης και αποφάσισε να τη θέσει σε εφαρμογή για τους σκοπούς του Ιδρύματος. «Επιδιώκουμε μια ακριβή αναπαράσταση της πραγματικότητας» λέει «με ένα σύστημα που ούτως ή άλλως τελειοποιείται διαρκώς, καθώς εκτός των άλλων γίνονται σήμερα πειράματα για την αντίληψη οσμής και αφής». Ένα ολόκληρο επιτελείο επιστημόνων εργάζεται σήμερα στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, προκειμένου να συγκεντρώνονται όλα τα στοιχεία από όλες τις πηγές για τα θέματα που επεξεργάζεται το σύστημα. Γιατί μετά τη Μίλητο θα ακολουθήσει ένα πρόγραμμα για μία άλλη πόλη της Μικράς Ασίας την Πριήνη (με ολοκλήρωση σε έναν χρόνο). Προγραμματίζεται επίσης η παρουσίαση ενός βυζαντινού ναού της Καππαδοκίας με έμφαση στις τοιχογραφίες, ενώ τέλος σε δύο ή τρία χρόνια από σήμερα θα είναι έτοιμη η μόνιμη έκθεση του Ιδρύματος με θέμα «Ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας». Δεν πρόκειται φυσικά για τα μοναδικά προγράμματα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, που δραστηριοποιείται επίσης στις εκδόσεις βιβλίων και CD-ROM, δημιουργεί ντοκυμαντέρ, όπως αυτά για τη Μίλητο -το οποίο βραβεύθηκε στο Φεστιβάλ της Αμιένης- και για τη Μικρά Ασία που έχει προβληθεί από την ΕΡΤ, ενώ οργανώνει εκθέσεις, όπως αυτή της «Ιστορίας του Ενδύματος» που παρουσιάζεται αυτή την εποχή στον «Ελληνικό Κόσμο».

Το κόστος για όλα αυτά τεράστιο, ο κ. Εφραίμογλου όμως δείχνει να μη θέλει να συζητεί για οικονομικά. Περιορίζεται να πει ότι η απόσβεσή τους είναι αδύνατη... Πρόκειται για ένα όραμα λοιπόν, για μια ιδέα χωρίς ανταπόδωση.

copyright © ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ