Ένα εντυπωσιακό, σφαιρικού σχήματος, κτίριο θα κοσμεί με την ιδιαιτερότητά του από τα μέσα του επόμενου χρόνου της οδό Πειραιώς. Το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού (ΙΜΕ) έχει αποφασίσει να ανεγείρει το μοναδικό αυτό κτίριο στο ακίνητο που διαθέτει στην περιοχή, προκειμένου να το χρησιμοποιήσει ως χώρο παρουσίασης της ελληνικής ιστορίας μέσω εικονικής πραγματικότητας. Το πρώτο σφαιρικής μορφής κτίριο της Αθήνας, αν εξαιρέσουμε φυσικά εκείνο στο Πλανητάριο, θα φέρει την επωνυμία Θόλος και θα αποτελεί τμήμα του πολιτιστικού κέντρου "Ελληνικός Κόσμος" του ΙΜΕ. Το ακίνητο όπου θα αναπτυχθεί το συγκρότημα του ΙΜΕ καταλαμβάνει έκταση 60 στρεμμάτων και βρίσκεται στην οδό Πειραιώς 254, στην περιοχή του Ταύρου. Στην έκταση αυτή υπάρχουν ήδη έξι παλαιά βιομηχανικά κτίρια, καθώς το ακίνητο ανήκε στο παρελθόν στην βιομηχανία ΒΙΟΣΩΛ και έναμέρος στη ΒΙΟΧΑΛΚΟ. Το ΙΜΕ αγόρασε το ακίνητο το καλοκαίρι του 1997 καιμέσα σε διάστημα έξι μηνών ολοκλήρωσε την ανακαίνιση της εξωτερικής όψης και την ανακατασκευή του ισογείου του κτιρίου 1 που "βλέπει" στην οδό Πειραιώς. Έτσι, το ισόγειο "φιλοξενεί" έκτοτε μια αίθουσα-εκθεσιακό χώρο 1.000 τ.μ., την αίθουσα προβολών-παραστάσεων του ΙΜΕ με 120 θέσεις και την Εστία Κυβερνοχώρου (Internet καφέ). Τον επόμενο χρόνο, το 1998, το Ίδρυμα προχώρησε στην ανακατασκευή του πρώτου ορόφου στο κτίριο 1, δημιουργώντας ένα νέο εκθεσιακό χώρο, μια εκπαιδευτική αίθουσα και διάφορους βοηθητικούς χώρους. Την αρχιτεκτονική μελέτη για την ανακατασκευή του κτιρίου 1 έκανε το γραφείο Ναταλία Εφραίμογλου-Μαρίνα Δέδε- Γιώργος Ανδρεάδης.

Το σημαντικότερο, όμως, μέρος των σχεδίων του ΙΜΕ για την δημιουργία του πολιτιστικού κέντρου "Ελληνικός Κόσμος" αφορά στην αξιοποίηση της υπόλοιπης έκτασης που περιλαμβάνει την ανέγερση του κτιρίου "Θόλος", τη δημιουργία πλατείας εκδηλώσεων (αίθριο) και την κατασκευή χώρου θεατρικών παραστάσεων-συνεδρίων 1.000 θέσεων. Για την υλοποίηση των σχεδίων αυτών θα χρειαστεί να κατεδαφιστούν τα άλλα πέντε παλαιά κτίρια του ακινήτου που δεν έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα. Αρχικά θα κατεδαφιστούν τα κτίρια 2, 3 και 4. Στη θέση του παλαιού κτιρίου 2 που κτίσθηκε το 1979, θα κατασκευαστεί το περίφημο σφαιρικό κτίριο "Θόλος", το οποίο μάλιστα θα δίνει την αίσθηση της κίνησης χάρη στους επάλληλους δακτυλίους που θα το περιβάλλουν. Την αρχιτεκτονική μελέτη του νέου αυτού κτιρίου έχουν κάνει τα γραφεία Γιώργος Ανδρεάδης & Συνεργάτες-Atelier Γιώργος Tσιώμης, με σύμβουλο αρχιτέκτονα τη Ναταλία Εφραίμογλου. Η Θόλος θα βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο ανακατασκευασθέν κτίριο 1, θα συνδέεται μαζί του μέσω ενός ειδικά διαμορφωμένου-στεγασμένου χώρου και θα έχει όψη στην οδό Πειραιώς. Το κτίριο "Θόλος" θα έχει ύψος 13 μέτρα και θα χωρίζεται σε δύο επίπεδα. Στο κάτω επίπεδο όπου θα εγκατασταθεί η τεχνολογική υποδομή για τη λειτουργία του. Στο πάνω επίπεδο όπου θα βρίσκονται οι θέσεις των θεατών. Παράλληλα με το κτίριο "Θόλος" θα κατασκευαστούν και οι υπόγειοι χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων του συγκροτήματος. Μετά την ολοκλήρωση αυτών των εργασιών θα ακολουθήσει η δημιουργία του αιθρίου και του κτιρίου θεατρικών παραστάσεων-συνεδριακών εκδηλώσεων. Το αίθριο θα γίνει στο χώρο που υπάρχει πίσω από το κτίριο "Θόλος", ενώ πιο πίσω θα κατασκευαστεί το κτίριο θεάτρου-συνεδρίων. Να σημειωθεί ότι στη συνέχεια, θα ξεκινήσει η υλοποίηση της δεύτερης φάσης ανάπτυξης του project που περιλαμβάνει την αξιοποίηση των υπολοίπων περίπου 40 στρεμμάτων του ακινήτου, με την κατασκευή μεταξύ άλλων - και του Μουσείου Ιστορίας του Μείζονος Ελληνισμού. Το συγκεκριμένο Μουσείο έχει σχεδιάσει το αρχιτεκτονικό γραφείο "Αναμόρφωσις" (Ν. Γεωργιάδης, Κ. Κακογιάννης, Π. Μαμαλάκη και Βάϊος Ζητωνούλης) και έχει παρουσιαστεί σε διεθνείς αρχιτεκτονικές εκθέσεις, όπως και στη Biennale της Βενετίας, αποσπώντας ιδιαίτερα θετικά σχόλια από την αρχιτεκτονική κοινότητα.

Η σφαίρα της εικονικής πραγματικότητας

Ουσιαστικά, το κτίριο της "Θόλος" δεν θα είναι τίποτα άλλο από μια αίθουσα εικονικής πραγματικότητας, όπου -με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας βεβαίως- ένα κοινό 128 ατόμων ανά προβολή θα έχει την ευκαιρία να ζήσει μια πραγματικά εντυπωσιακή οπτικοακουστική εμπειρία. Σύμφωνα με την αρχιτεκτονική μελέτη, η αίθουσα θα έχει τη μορφή αμφιθεάτρου, με 124 μόνιμα καθίσματα και 4 θέσεις για άτομα με ειδικές ανάγκες. Τα καθίσματα διατάσσονται αμφιθεατρικά, έχουν κλίση που ρυθμίζεται ανάλογα με την θέση τους στο χώρο και διαθέτουν υποδομή για μηχανισμό αμφίδρομης αντίδρασης (interactivity).

Ο κύριος χώρος της αίθουσας εικονικής πραγματικότητας ορίζεται από ένα χαμηλό περιμετρικό στοιχείο από οπλισμένο σκυρόδεμα, πάνω στο οποίο θα ακουμπά η ημισφαιρική οθόνη "Θόλος".

Όσον αφορά στη πρόσβαση των θεατών στην αίθουσα, σημειώνεται ότι το κοινόι θα εισέρχεται στο κύριο χώρο "Θόλος" από μία συμμετρική στον άξονα του αμφιθεάτρου είσοδο στο υψηλότερο σημείο του, ενώ θα εξέρχεται από αυτόν από δυο αντίστοιχες εξόδους στα πλάγια και χαμηλά του. Φυσικά, εκτός από την κεντρική αίθουσα προβολών, στο κτίριο "Θόλος" θα υπάρχουν και ορισμένοι βοηθητικοί χώροι, όπως είναι το γραφείο ελέγχου, τα δωμάτια ηλεκτρονικών racks και υπολογιστών, ο χώρος διαχείρισης συστημάτων, το κέντρο ελέγχου.

Στους βοηθητικούς αυτούς χώρους θα βρίσκεται ο απαραίτητος για τη λειτουργία της αίθουσας εικονικής πραγματικότητας μηχανολογικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός. Θα πρέπει να σημειωθεί, επίσης, ότι το κτίριο "Θόλος" θα περιλαμβάνει και μία παραλληλόγραμμη αίθουσα (preshow) που θα εφάπτεται της αίθουσας προβολής και η οποία θα χρησιμοποιείται για την προετοιμασία του κοινού πριν την είσοδό του σ' αυτή (προσαρμογή στο σκοτάδι). Η αίθουσα preshow δεν θα έχει εξωτερικά ανοίγματα, καθώς ο φωτισμός της πρέπει να είναι αποκλειστικά τεχνητός και ελεγχόμενος.

του Φάνη Γαβρινιώτη