Τα σημαντικότερα γεγονότα που δείχνουν την αξίωση της Αθήνας να αναλάβει ηγεμονική θέση στη συμμαχία της Δήλου είναι τα ακόλουθα:
Ο Θουκυδίδης πιστεύει ότι η αρχική αιτία της "υποδούλωσης" των συμμάχων ήταν το γεγονός ότι προτίμησαν να συνεισφέρουν χρήματα παρά να εκστρατεύουν οι ίδιοι, εξασφαλίζοντας με δικά τους μέσα την άμυνά τους (Θουκυδίδης, Iστοριών 1.99). Η είσπραξη του φόρου φαίνεται να ήταν ένα από τα προσχήματα των έμμεσων αρχικά, άμεσων στη συνέχεια, επεμβάσεων της Αθήνας στα εσωτερικά των σύμμαχων πόλεων.
Το 454 π.Χ. μεταφέρθηκε το συμμαχικό ταμείο από τη Δήλο στην Αθήνα και τοποθετήθηκε αρχικά στον παλαιό ναό της Αθηνάς στην Ακρόπολη και αργότερα στον Παρθενώνα. Ορισμένοι μελετητές αποδίδουν τη ναυπήγηση των πλοίων και κυρίως τα μεγάλα οικοδομικά προγράμματα της Αθήνας σε αυτή την εισροή των συμμαχικών χρημάτων.
|
 |
 |
Η ίδρυση κληρουχιών ήταν μια ιδιάζουσα μορφή αθηναϊκών αποικιών, στις περιοχές των σύμμαχων πόλεων. Το 450 π.Χ. ιδρύθηκαν οι πρώτες επίσημες κληρουχίες στη Λήμνο, στην Άνδρο, στη Νάξο, στην Κάρυστο και συνεχίστηκαν και στα επόμενα χρόνια. Σε αρκετές περιπτώσεις η ίδρυση κληρουχιών αντιμετωπίστηκε από τους ντόπιους ως μια μορφή αθηναϊκής εισβολής στη χώρα τους, αφού οι κληρούχοι διατηρούσαν την ιδιότητα του αθηναίου πολίτη. Για το λόγο αυτό παρατηρήθηκαν τάσεις δυσφορίας ως προς την αθηναϊκή πολιτική, η οποία επιτεινόταν με την ύπαρξη αθηναίων αξιωματούχων, επιφορτισμένων με την εφαρμογή των κοινών αποφάσεων και με την παρουσία στρατιωτικών φρουρών. |
Οι δίκες που αφορούσαν ομοσπονδιακά θέματα γίνονταν στην Αθήνα. Με τον τρόπο αυτό οι σύμμαχοι υποχρεώνονταν να εμφανίζονται στα αθηναϊκά δικαστήρια, για να επιλύσουν τις μεταξύ τους διαφορές και, για να συμμορφωθούν με τις αθηναϊκές αποφάσεις. |
 |
Το 449 π.Χ. η Αθήνα με ψήφισμά της απαγόρευσε την εξόρυξη αργύρου στις σύμμαχες πόλεις επιβάλλοντας την κυκλοφορία του δικού της νομίσματος και των δικών της μέτρων και σταθμών. Η λίθινη στήλη με το αθηναϊκό ψήφισμα, το οποίο καθιστούσε το αθηναϊκό νομίσμα ως ομοσπονδιακό μέσο συναλλαγής, στήθηκε στις Αγορές όλων των σύμμαχων πόλεων και επέβαλε αυστηρές κυρώσεις σε όποιες από αυτές δε θα συμμορφώνονταν με την αθηναϊκή απόφαση.
Οι διαπραγματεύσεις με τους Πέρσες που πιθανόν κατέληξαν στην "ειρήνη του Καλλία" το 449 π.Χ. έγιναν μεταξύ των Αθηναίων και των Περσών, και όχι από όλους τους συμμάχους.
 |
 |
Οι Αθηναίοι ηγήθηκαν στην ίδρυση της αποικίας των Θουρίων στην Κάτω Ιταλία το 443 π.Χ., αν και σ' αυτή συμμετείχαν άποικοι από διάφορες πόλεις της συμμαχίας.
|
Η πολιτική επεκτατισμού της Αθήνας -στο βόρειο κυρίως Αιγαίο- σε συνδυασμό με τις συνεχείς εκστρατείες στην Ανατολική Μεσόγειο εξάντλησαν οικονομικά και κατέβαλαν ηθικά τους συμμάχους, αρκετοί από τους οποίους προχώρησαν σε αποστασία, όπως για παράδειγμα η Θάσος (465-3 π.Χ.), οι ευβοϊκές πόλεις (454-449 π.Χ.)και η Σάμος (441-439 π.Χ.). Οι αποστασίες καταπνίγονταν από τους Αθηναίους και οι πόλεις αναγκάζονταν να συνθηκολογήσουν. Οι όροι της συνθήκης συνήθως τις υποχρέωναν να γκρεμίσουν τα τείχη, να παραδώσουν το στόλο και να δώσουν ομήρους.
