Κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., οι πολιτικοί, οι στρατηγοί, οι ποιητές και οι αθλητές απεικονίζονταν όχι όπως ήταν πραγματικά, αλλά σύμφωνα με συγκεκριμένους ιδανικούς τύπους. Τα ατομικά χαρακτηριστικά δηλαδή υποχωρούσαν μπροστά στην ιδεαλιστική γενίκευση της κατηγορίας στην οποία ανήκε ο εικονιζόμενος. Τέτοιου τύπου ήταν τα πορτρέτα του Περικλή και του Ανακρέοντα που έφτιαξε ο Κρησίλας, καθώς και άλλα πορτρέτα παλιών ποιητών όπως ο Όμηρος, η Σαπφώ και ο Αλκαίος. Εξαίρεση αποτελεί το πορτρέτο του Θεμιστοκλή, όπου γίνεται φανερή η προσπάθεια απόδοσης των ατομικών χαρακτηριστικών.

Από το τέλος του 5ου αιώνα, όμως, μια νέα ρεαλιστική τάση κερδίζει έδαφος. Τα φυσιογνωμικά και ψυχογραφικά χαρακτηριστικά τονίζονται όλο και περισσότερο. Στη ζωγραφική ήδη ο Πολύγνωτος και ο Διονύσιος από την Κολοφώνα είχαν δημιουργήσει πορτρέτα. Ο πρώτος αθηναίος γλύπτης που εφάρμοσε αυτές τις αρχές ήταν ο Δημήτριος από την Αλωπεκή, ο οποίος ονομάστηκε "ανθρωποποιός". Το πιο γνωστό έργο του ήταν ένα πορτρέτο του Σωκράτη. Άλλοι πορτρετίστες της εποχής ήταν ο Παύσων, για τον οποίο ο Αριστοτέλης λέει ότι έκανε τους ανθρώπους χειρότερους από ό,τι ήταν, ο Πολύευκτος, που φιλοτέχνησε ανδριάντα του Δημοσθένη, και ο Σιλανίων, στον οποίο αποδίδονται προτομές της Κόριννας και του Πλάτωνα. Περί το 340 π.Χ., επί άρχοντα Λυκούργου, στήθηκαν ανδριάντες των τριών τραγικών, αλλά δε γνωρίζουμε τους γλύπτες των έργων αυτών.

Από τα πορτρέτα που έφτιαξαν γνωστοί γλύπτες ξεχωρίζουν εκείνα του Ισοκράτη και του Σοφοκλή από το Λεωχάρη και του Αισώπου και του Σωκράτη από το Λύσιππο. Αυτοί οι δυο γλύπτες μαζί με τον Ευφράνορα φιλοτέχνησαν επίσης πολλά πορτρέτα Μακεδόνων, μεταξύ των οποίων και του Αλεξάνδρου.



| εισαγωγή | τέχνες | γράμματα | εκπαίδευση | θρησκεία | Κλασική Εποχή

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.