Την ίδια εποχή που στη γλυπτική συντελείται μία θεμελιώδης αλλαγή στην απεικόνιση του ανθρώπινου σώματος, η ζωγραφική στρέφει τους προβληματισμούς της κυρίως στη σχέση της μορφής με το χώρο. Εισάγεται για πρώτη φορά η χρήση πολλαπλών επιπέδων έδρασης των μορφών και επιχειρείται η απόδοση του βάθους, από το οποίο όμως λείπει ακόμα η προοπτική σμίκρυνση. Η καινοτομία αυτή αντανακλάται στην αγγειογραφία κυρίως στο έργο του ζωγράφου των Νιοβιδών, αλλά και σε μία ολόκληρη ομάδα αγγειογράφων που έδρασε περί τα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ.

Ο πιο γνωστός ζωγράφος της εποχής ήταν ο Πολύγνωτος από τη Θάσο, με τον οποίο συνδέεται και το παραπάνω επίτευγμα. Σύμφωνα με τον Παυσανία, ο Πολύγνωτος είχε διακοσμήσει τη Λέσχη των Κνιδίων στους Δελφούς με δύο συνθέσεις, οι οποίες μάλλον είχαν εκτελεστεί πάνω σε συναρμολογούμενα ξύλινα πλαίσια. Η μία παρίστανε την άλωση της Τροίας και η άλλη την κάθοδο του Οδυσσέα στον Άδη. Ο Πλίνιος μας λέει ότι ο Πολύγνωτος πρώτος απεικόνισε μορφές με συσπάσεις στα πρόσωπα και ανοιχτά στόματα, τονίζοντας έτσι την εκφραστικότητά τους. Ίσως για το λόγο αυτό, αιώνες αργότερα θεωρούνταν ο ευρετής της ζωγραφικής. Ο Αριστοτέλης επίσης αναφέρεται εγκωμιαστικά σ' αυτόν και τον αποκαλεί "αγαθό ηθογράφο".

Σημαντικότερος αντίπαλος του Πολυγνώτου ήταν ο σύγχρονός του Αθηναίος Μίκων. Είναι γνωστός κυρίως για μια απεικόνιση της μάχης του Μαραθώνα που βρισκόταν στην Ποικίλη Στοά στην Αθήνα (αν και ορισμένες πηγές την αποδίδουν στο λίγο μεταγενέστερο Πάναινο). Το έργο παρίστανε πρόσωπα γνωστά στους Αθηναίους της εποχής, όπως το Μιλτιάδη, τον Καλλίμαχο, τον Κυναίγειρο, το Δάτι και τον Αρταφέρνη.

Δυστυχώς οι αρχαίες πηγές είναι συχνά πολύ λακωνικές και δε μας δίνουν άλλα στοιχεία πέρα από απλές αναφορές για ζωγράφους, όπως ο Πλεισταίνετος και ο Πάναινος (αντιστοίχως αδερφός και ανιψιός του Φειδία), ή ακόμα και για τον ίδιο τον τραγικό ποιητή Ευριπίδη. Ορισμένα από τα νέα στοιχεία που εισάγονται στη ζωγραφική την εποχή του Παρθενώνα διακρίνουμε στα αγγεία του ζωγράφου του Αχιλλέα και του ζωγράφου της Φιάλης. Πρόκειται για πόρτες και κτήρια που εικονίζονται με προοπτική συνίζηση και δηλώνουν την επιθυμία των ζωγράφων να εκφράσουν το τρισδιάστατο του χώρου. Τέτοια στοιχεία θα πρέπει να αναπτύχθηκαν στα έργα του Αγάθαρχου από τη Σάμο.

Ο Απολλόδωρος ο Aθηναίος έδρασε στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. και σύμφωνα με τον Πλούταρχο ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε τη χρήση της φωτοσκίασης, για να υποδηλώσει την πλαστικότητα των μορφών. Το ίδιο θεωρητικό πρόβλημα απασχόλησε και το Ζεύξι από την Ηράκλεια του Πόντου, για τον οποίο ο Λουκιανός μάς λέει ότι ήταν εξαίρετος τεχνίτης αλλά και πολύ εκκεντρικός. Στα θέματά του περιλαμβάνονταν πίνακες της Ελένης, της Αλκμήνης και του Δία, του Ηρακλή βρέφους και του Μαρσύα δεσμώτη. Είναι γνωστό επίσης ότι ο Ζεύξις εργάστηκε και για το βασιλιά Aρχέλαο της Μακεδονίας.

Αντίπαλος του Ζεύξι ήταν ο Παρράσιος από την Έφεσο. Η τεχνική του βασίζονταν αποκλειστικά στη χρήση της γραμμής για την απόδοση των όγκων, κάτι που συναντάμε επίσης στις λευκές ληκύθους. Φαίνεται πως ο Παρράσιος σε ορισμένες περιπτώσεις συνεργαζόταν και με εξαίρετους τορευτές για το σχεδιασμό μεταλλικών αγγείων κοσμημένων με πολυπρόσωπες συνθέσεις.



| εισαγωγή | τέχνες | γράμματα | εκπαίδευση | θρησκεία | Κλασική Εποχή

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.