Μία από τις σημαντικότερες πηγές πλούτου της Αθήνας την Kλασική περίοδο ήταν η χρησιμοποίηση των δούλων στα χωράφια, στα εργαστήρια και στα μεταλλεία αργύρου στο Λαύριο. Οι δούλοι προέρχονταν κυρίως από περιοχές της Θράκης, των Βαλκανίων και της Παφλαγονίας στη Μικρά Ασία. Την καταγωγή αυτή μαρτυρούν και τα ονόματα δούλων ή απελευθερωμένων δούλων από τάφους, τα οποία είναι στο μεγαλύτερο βαθμό τους μη ελληνικά. Το παραπάνω βέβαια δε σημαίνει πως δεν είναι γνωστές και οι περιπτώσεις υποδούλωσης άλλων Ελλήνων. Ο Δημοσθένης αναφέρει ότι ο στρατηγός Χαβρίας, το 376 π.Χ., συνέλαβε 3000 αιχμαλώτους μετά τη μάχη της Νάξου, τους οποίους και πούλησε δούλους στην Αθήνα με κέρδος 100 τάλαντα, προκειμένου να πληρώσει τους στρατιώτες του.

Το λιμάνι του Πειραιά ήταν το κύριο κέντρο δουλεμπορίου. Oι τιμές των δούλων ήταν υψηλές και οι καλύτεροι από αυτούς ανάλαμβαναν καθήκοντα σε οίκους ή μαγαζιά. Αντίθετα οι εγκληματίες που είχαν καταδικαστεί πουλούνταν φτηνά.

Η μέση τιμή αγοράς ενός δούλου κυμαινόταν στις 150 με 200 δραχμές. Λέγεται ότι ο Νικίας είχε πληρώσει κάποτε 6000 δραχμές, ένα τάλαντο δηλαδή, για έναν εξειδικευμένο επιστάτη μεταλλείων. Ο Ξενοφών επίσης αναφέρει ότι ο Νικίας εκμίσθωνε τον κάθε δούλο στην τιμή του ενός οβολού την ημέρα, ενώ άλλοι πολίτες νοίκιαζαν τους 600 δούλους για μία και τους 300 για μισή μνα την ημέρα. Ο ίδιος μάς πληροφορεί ότι το ημερήσιο ενοίκιο ενός δούλου το 355 π.Χ. είχε ανέλθει στους 10 οβολούς (Πόροι 4).

Αρκετοί επώνυμοι Αθηναίοι του 5ου αιώνα είχαν δημιουργήσει την περιουσία τους βασιζόμενοι στη χρησιμοποίηση δούλων. Για παράδειγμα ο πατέρας του τραγικού ποιητή Σοφοκλή, ο Σοφίλος από τον Κολωνό, ήταν ιδιοκτήτης δούλων σε σιδεράδικο ή ξυλουργείο. Επίσης ο πατέρας του ρήτορα Ισοκράτη, Θεόδωρος, ήταν ιδιοκτήτης δούλων σε εργαστήριο κατασκευής αυλών (μουσικών οργάνων), ενώ ο στρατηγός Νικίας από το δήμο Κυδαντιδαίων ήταν ιδιοκτήτης 1000 δούλων, τους οποίους εκμίσθωνε με συμβόλαιο στα μεταλλεία.
Σε γενικές γραμμές, μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι η εργασία των δούλων στα εργαστήρια και στα μεταλλεία επέτρεπε στους ιδιοκτήτες να έχουν ελεύθερο χρόνο και να συμμετέχουν ενεργά στην πολιτική ζωή της Αθήνας.

| εισαγωγή | γαιοκτησία-γεωργία | εμπόριο | μεταλλεία |	Κλασική Εποχή
| κρατική πρόνοια | λειτουργίες | ιδιωτική περιουσία |
Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους. Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.