Οι περισσότεροι ιδιοκτήτες εργαστηρίων δεν ήταν αθηναίοι πολίτες -όπως συνέβαινε στον τομέα της γεωργίας- όπου οι μη πολίτες δεν είχαν το δικαίωμα απόκτησης εκτάσεων γης, αν και μπορούσαν να νοικιάζουν ένα μέρος της ή να εργάζονται εποχιακά ως αγρότες. Ωστόσο, στην κατοχή των εργαστηρίων οι μέτοικοι ήταν μάλλον εκείνοι που υπερτερούσαν έναντι των πολιτών. |
Μολονότι η παραγωγή των εργαστηρίων υπέστη πλήγμα στη διάρκεια του Δεκελικού πολέμου, δεν ήταν το ίδιο σοβαρό με εκείνο που σημειώθηκε στη γεωργία και στις εργασίες στα μεταλλεία. Τα κτήρια και τα εργαλεία βρίσκονταν ασφαλή πίσω από τα τείχη που προστάτευαν την Αθήνα και τον Πειραιά. Κάποιοι δούλοι βέβαια είχαν την ευκαιρία να διαφύγουν στο στρατόπεδο των Λακεδαιμονίων και ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι ένας σημαντικός αριθμός από αυτούς ήταν "εξειδικευμένοι" τεχνίτες. |
|
Θα πρέπει να τονιστεί ότι η Αθήνα δεν υπήρξε ποτέ μία πόλη που να βασίστηκε κυρίως στην εργαστηριακή παραγωγή, ούτε πριν από το 403 π.Χ. ούτε μετά. Τα στοιχεία που έχουμε και θα μπορούσαν να στηρίξουν μία ισχυρή παρουσία της Αθήνας στο υπερπόντιο εμπόριο εργαστηριακών προϊόντων είναι πολύ λίγα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν ο Ξενοφών και ο Ανδοκίδης, το κέρδος προερχόταν κυρίως από το εμπόριο γεωργικών προϊόντων και από τους κατακτητικούς πολέμους.
| εισαγωγή | γαιοκτησία-γεωργία | εμπόριο | μεταλλεία | | |||
| κρατική πρόνοια | λειτουργίες | ιδιωτική περιουσία | | |||
|