Η εικόνα που διαγράφεται μέσα από τις περιγραφές κυρίως του Δημοσθένη τονίζει την οικονομική βαρύτητα των τραπεζών, τον κίνδυνο που απέρρεε από τις δραστηριότητές τους και τις μυστικές πηγές εύρεσης των κεφαλαίων τους. Στην οικονομία της Αθήνας τίποτα δεν ήταν ξεκάθαρο. Λίγα πράγματα μπορούσαν να προσδιοριστούν χρονικά με ακρίβεια και ακόμη λιγότερα ήταν δυνατόν να γίνουν γνωστά στο πλατύ κοινό.

Η προσφορά πίστωσης από την τράπεζα με τη μορφή ναυτικών δανείων ήταν πολύ σημαντική για τη χρηματοδότηση του θαλάσσιου εμπορίου, ενός τομέα κρίσιμου για μία κοινωνία όπως η αθηναϊκή που βασιζόταν στις εισαγωγές σιτηρών. Διά της τραπέζης, η ταυτότητα των καταθετών -ιδιαίτερα όσων τα αφανή εισοδήματα χρησιμοποιούνταν για να χρηματοδοτήσουν ναυτικά δάνεια- διατηρούνταν μυστική. Ακριβώς επειδή φημίζονταν για την ακεραιότητά τους, οι τραπεζίτες είχαν τη δυνατότητα να συγκεντρώνουν και να διαχειρίζονται μεγάλα ποσά μετρητών.



Σε περιπτώσεις που χρειάζονταν να γίνουν μυστικές πληρωμές για την επίλυση πολιτικών διαφορών ή για τη διευθέτηση μηνύσεων, πριν πάρουν τη δικαστική οδό, οι τράπεζες ήταν συχνά εκείνες που ανώνυμα προμήθευαν τα απαιτούμενα ποσά. Στην αντίληψη του απλού πολίτη οι τραπεζικές συναλλαγές σχετίζονταν με μυστικές υποθέσεις. Σε αυτό βέβαια συντελούσε και το γεγονός ότι για όλες τις εμπορικές συναλλαγές απαιτούνταν μάρτυρες, ενώ για τις τραπεζικές δεν ίσχυε το μέτρο αυτό. Τυπικά οι τραπεζίτες διατηρούσαν γραπτά αρχεία των συναλλαγών τους, υπήρχαν όμως και περιπτώσεις απόκρυψής τους ακόμη και από αυτά.
Πολύ σπάνια τέτοιου είδους δραστηριότητες έρχονταν στο φως. Σε ένα από τα πλέον εντυπωσιακά παραδείγματα, την περίοδο μεταξύ του 386/7 και 354 π.Χ. ο ιερός Οπισθόδομος στην Ακρόπολη πυρπολήθηκε από τους υπευθύνους του ταμείου της θεάς Αθηνάς. Επρόκειτο για μία προσπάθεια να αποφύγουν την αποκάλυψη των μυστικών δανεισμών σε τράπεζες με δημόσιο χρήμα, το οποίο υποτίθεται ότι παρέμενε ανέγγιχτο και ήταν στη δική τους ευθύνη. Όταν οι τράπεζες δεν ήταν πλέον σε θέση να ξεπληρώσουν τα δανείσματα αυτά, οι ταμίες κατέφυγαν στη λύση του εμπρησμού σε μία μάταιη προσπάθεια να διατηρήσουν τις δοσοληψίες τους κρυφές. Η έρευνα που ακολούθησε αποκάλυψε τις παρανομίες τους, με αποτέλεσμα να φυλακιστούν. Η συγκεκριμένη περίπτωση επιβεβαίωσε τη διαδεδομένη αντίληψη ότι οι τραπεζικοί μηχανισμοί είχαν άμεση σχέση με την αφανή οικονομία.



| εισαγωγή | γαιοκτησία-γεωργία | εμπόριο | μεταλλεία | Κλασική Εποχή
| κρατική πρόνοια | λειτουργίες | ιδιωτική περιουσία |

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.