Θεμελιώδες χαρακτηριστικό γνώρισμα της δημοκρατίας είναι η οριζόμενη από το νόμο ελευθερία, η οποία συμβατικά μπορεί να διακριθεί σε πολιτική και σε ατομική ελευθερία.

Σημαντική παράμετρος της ελευθερίας ήταν η ελευθερία του λόγου, η λεγόμενη παρρησία, που στο επίπεδο της πολιτικής ελευθερίας ήταν το δικαίωμα κάθε πολίτη να μιλά στις πολιτικές συνελεύσεις, κυρίως στην Εκκλησία του δήμου, ενώ στο επίπεδο της ατομικής ελευθερίας αντιπροσώπευε το δικαίωμα κάθε ατόμου να διατυπώνει χωρίς φόβο τις απόψεις του.

Σε έναν πολιτισμό που ο προφορικός λόγος ήταν το κυρίαρχο στοιχείο του, η επιρροή ενός πολιτικού άντρα καθοριζόταν σε μεγάλο βαθμό από τη δύναμη της πειθούς του. Κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. οι πολιτικοί ηγέτες χαρακτηρίζονται ως ρήτορες, λέγοντες, τα της πολιτείας πράττοντες, ακριβώς επειδή το συνηθέστερο και εμφανέστερο έργο τους ήταν η εκφώνηση λόγων στην Εκκλησία του δήμου και στα δικαστήρια. Όμως, η απόλυτη πολιτική ελευθερία, ιδιαίτερα των ρητόρων, ενείχε πολλούς κινδύνους, αφού όποιος γινόταν πειστικός δεν ήταν υποχρεωτικά και ενάρετος ή δεν είχε πάντοτε δίκιο και καλές προθέσεις. Ιδιαίτερα μετά το θάνατο του Περικλή (429 π.Χ.), η Εκκλησία του δήμου εμπιστεύτηκε άτομα ανάξια, παρασύρθηκε από δημαγωγούς και για το λόγο αυτό η αθηναϊκή δημοκρατία κατακρίθηκε από πολλούς σύγχρονούς της.



| εισαγωγή | πολιτική εξέλιξη της κλασικής Αθήνας | Αθηναϊκό πολίτευμα | πρόσωπα | Κλασική Εποχή

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.