Ο Περικλής καταγόταν από το αριστοκρατικό γένος των Αλκμεωνιδών, ήταν γιος του Ξάνθιππου και της Αγαρίστης κι απόγονος του Κλεισθένη. Το 472 π.Χ. παρουσιάστηκε για πρώτη φορά επίσημα στην πολιτική ζωή της Αθήνας ως χορηγός των "Περσών" του Αισχύλου. Περισσότερο γνωστός έγινε το 463/2 π.Χ., όταν διαφώνησε με την πολιτική γραμμή του Κίμωνα, ενώ ένα χρόνο αργότερα υποστήριξε τις μεταρρυθμίσεις του Εφιάλτη. Στα χρόνια της πολιτικής του θητείας φρόντισε να κατασκευαστούν πολλά σπουδαία κτίσματα στην Αθήνα. Το οικοδομικό αυτό πρόγραμμα ενίσχυσε την πολιτική του θέση και συνέβαλε στην αύξηση της δημοτικότητάς του, με αποτέλεσμα να επανεκλέγεται στρατηγός από το 443 π.Χ. έως το 429 π.Χ., με μόνη εξαίρεση ενός χρόνου το 430 π.Χ.

Η δημοτικότητά του αυξήθηκε στη δεκαετία 450-440 π.Χ., κατά την οποία κύριο μέλημά του ως προς τις εσωτερικές υποθέσεις της Αθήνας ήταν η εδραίωση του δημοκρατικού πολιτεύματος, ενώ ως προς τα εξωτερικά θέματα οι ενέργειές του συνέβαλαν στη μετατροπή του χαρακτήρα της Δηλιακής συμμαχίας σε Αθηναϊκή ηγεμονία. Στα πλαίσια αυτά εντάσσεται και η πρωτοβουλία του για τη σύγκληση στην Αθήνα ενός πανελληνίου συνεδρίου, το οποίο όμως δεν πραγματοποιήθηκε, εξαιτίας κυρίως της αντίδρασης των Λακεδαιμονίων και των μελών της Πελοποννησιακής συμμαχίας. Η στρατιωτική του γραμμή στον Πελοποννησιακό πόλεμο ήταν να παραμείνουν οι Αθηναίοι εντός των τειχών της πόλης τους κατά τις επικείμενες εισβολές των Σπαρτιατών και να στηρίξουν την επιθετική τους δραστηριότητα στο ναυτικό τους.