Οι αρχές της ελληνικής γλυπτικής χάνονται μέσα στο μύθο, καθώς η παράδοση αναφέρει ότι οι πρώτοι γλύπτες ήταν δαίμονες (οι Τελχίνες) και τα πρώτα γλυπτά είχαν μαγικές ιδιότητες ή ζωντάνευαν. Στο μυθικό τεχνίτη Δαίδαλο αποδίδονται πολλοί νεοτερισμοί, μεταξύ των οποίων και η κατασκευή των πρώτων γλυπτών μνημειακού χαρακτήρα. Τα επιτεύγματά του συνδέθηκαν με τη μαθητεία του στην Αίγυπτο και οι αρχαίες πηγές απέδωσαν την καταγωγή του, άλλοτε στην Αθήνα και άλλοτε στην Κρήτη. Με το επίθετο "δαίδαλα", ωστόσο, αποκαλούσαν στην αρχαιότητα τα ξύλινα ξόανα. Τελικά ο όρος "δαιδαλικός" χρησιμοποιήθηκε από τη σύγχρονη αρχαιολογία, για να δηλωθεί μία συγκεκριμένη τεχνοτροπία, η οποία αναπτύχθηκε κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. και εφαρμόστηκε τόσο στη μεγάλη γλυπτική όσο και στη μικροτεχνία. Η τεχνοτροπία αυτή, αν και βρήκε ιδιαίτερη απήχηση στη δωρική Ελλάδα (Kρήτη, Πελοπόννησος, Μήλος, Θήρα, Ρόδος), εντοπίζεται και σε άλλες περιοχές, όπως στη Θήβα, τα Μέγαρα, την Αθήνα και τους Δελφούς.


Ο δαιδαλικός ρυθμός είναι κατ' εξοχήν διακοσμητικός. Οι μορφές δηλαδή ακολουθούν τα γεωμετρικά πρότυπα, αν και τα γωνιώδη στοιχεία στρογγυλεύουν ελαφρά, οι όγκοι αποδίδονται ορθότερα και εγκαταλείπονται οι υπερβολές στο μέγεθος των χαρακτηριστικών του προσώπου. Παρ' όλα αυτά δεν υπάρχει ακόμη πραγματικά ρεαλιστική απόδοση, ούτε βελτίωση της ανατομικής ακρίβειας. Η δαιδαλική τεχνοτροπία διακρίνεται για τη συντηρητική αντίληψη της μορφής και τον εξαιρετικά αργό ρυθμό εξέλιξής της.


Η Κρήτη ήταν προφανώς το σημαντικότερο κέντρο και από εκεί προέρχονται τα περισσότερα λίθινα γλυπτά δαιδαλικής τεxνοτροπίας. Σε αντίθεση με τα έργα που επηρεάστηκαν άμεσα από ανατολικά πρότυπα, τα δαιδαλικά γλυπτά απεικονίζουν κυρίως ντυμένες γυναικείες μορφές. Χαρακτηρίζονται από απόλυτη μετωπικότητα, παριστάνονται με τα χέρια κολλημένα στους μηρούς, με τα μαλλιά χτενισμένα σε οριζόντιες ζώνες που θεωρήθηκαν περούκες -οι λεγόμενες οροφωτές φαινάκες- με το κεφάλι τους συνήθως αρκετά πεπλατυσμένο και με ενδύματα χωρίς πτυχώσεις. Τα στοιχεία αυτά διακρίνονται στη λεγόμενη "Κυρία της Auxerre", η οποία φοράει τη χαρακτηριστική φαρδιά ζώνη και τα ρούχα της κοσμούνται με εγχάρακτα και ζωγραφισμένα γεωμετρικά μοτίβα. Ανάλογα χαρακτηριστικά εμφανίζονται και στις καθιστές "θεές" από τη Γόρτυνα, τον Πρινιά, το Αστρίτσι και την Ελεύθερνα.


Εκτός Κρήτης, τα χαρακτηριστικά του δαιδαλικού ρυθμού συνδυάζονται με άλλα τοπικά ή ανατολικά στοιχεία και εφαρμόζονται τόσο στις δημιουργίες της πρωτοκορινθιακής κεραμικής, όσο και στα διάφορα εργαστήρια μικροπλαστικής σε χαλκό. Παράλληλα, ενσωματώνονται στο ρεπερτόριο της χρυσοχοΐας και της γλυπτικής σε ελεφαντοστό και ξύλο. Τα σημαντικότερα λίθινα δαιδαλικά γλυπτά -εκτός Κρήτης- προέρχονται από τη Δήλο, τις Μυκήνες και τη Βοιωτία. Ο δαιδαλικός ρυθμός, του οποίου η ακμή τοποθετείται στο β' μισό του 7ου αιώνα π.X., σβήνει σταδιακά στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ. με την εμφάνιση των τοπικών σχολών της αρχαϊκής γλυπτικής.



| εισαγωγή | γράμματα | τέχνες | θρησκεία | Αρχαϊκή Περίοδος

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες θα δείτε μια σύντομη περιγραφή.