Η τεχνική του λευκού εδάφους ήταν ήδη γνωστή από την Ύστερη Αρχαϊκή περίοδο και πιθανόν να προήλθε από τη μελανόμορφη τεχνική ή από τη μίμηση της μεγάλης ζωγραφικής, ενώ έχει διατυπωθεί ακόμη και η άποψη πως σχετίζεται με τη ζωγραφική σε εξωτικά υλικά, όπως τα αυγά στρουθοκαμήλου και το ελεφαντόδοντο. Από νωρίς συνδέθηκε κυρίως με τις ληκύθους, αλλά χρησιμοποιήθηκε επίσης σε οινοχόες, κύλικες, πυξίδες και αλάβαστρα. Η παραγωγή κυλίκων με το εσωτερικό τους διακοσμημένο στην τεχνική του λευκού εδάφους συγκεντρώνεται κυρίως μεταξύ του 480 και 460 π.Χ. και οι σημαντικότεροι εκπρόσωποί της ήταν ο ζωγράφος του Πιστόξενου και ο ζωγράφος του Σωτάδη. Σώζονται επίσης λίγοι καλυκόσχημοι κρατήρες με τη μεγάλη εξωτερική τους επιφάνεια διακοσμημένη με αφηγηματικές σκηνές από το ζωγράφο της Φιάλης, ο οποίος άλλωστε διακόσμησε και ληκύθους.


Οι λευκές λύκηθοι ήταν η πιο συνηθισμένη προσφορά στις κλασικές ταφές. Η παρουσία τους συνδέεται με τη χρήση του λαδιού που φυλασσόταν σ' αυτές και που ήταν απαραίτητο κατά τη διεξαγωγή των ταφικών τελετών. Συχνά υπήρχε ένας εσωτερικός μικρότερος χώρος για το λάδι, ώστε να μην είναι αναγκαίο να γεμίσει κανείς ολόκληρο το αγγείο και να γίνεται οικονομία στην προσφορά πολύτιμου λαδιού στον τάφο. Στα πρώτα δείγματα η εκτέλεση του σχεδίου γινόταν με σκιαγραφία, ακολουθώντας τα πρότυπα της μελανόμορφης τεχνικής. Στο γ' τέταρτο του 5ου αιώνα π.Χ. διαδίδεται η χρήση περισσότερων χρωμάτων (κόκκινου, μπλέ, πράσινου, ώχρας) και οι πινελιές αποκτούν πλαστικότητα ανάλογα με τη ρευστότητα του χρώματος, ένα επίτευγμα που η κεραμική προφανώς αντιγράφει από τη μεγάλη ζωγραφική. Οι γραμμές των περιγραμμάτων είναι ανάλογα με την περίοδο άλλοτε στιλπνές και λεπτές, όπως στην ερυθρόμορφη τεχνική, κι άλλοτε με μελιά απόχρωση ή θαμπές.

Eκτός από τις μυθολογικές παραστάσεις και αυτές της καθημερινής ζωής, υπάρχουν δύο κατηγορίες στις οποίες μπορούν να υποδιαιρεθούν οι σκηνές που κοσμούν τις ληκύθους. Aυτές όπου απεικονίζεται αλληγορικά ο Θάνατος με τη μορφή του Χάροντα, του Ερμή, του Θανάτου και του Ύπνου, και εκείνες στις οποίες εικονίζονται ανθρώπινες μορφές που συνδέονται άμεσα με τις τελετές ταφής και τη φροντίδα των τάφων.

Πριν από τα μέσα του αιώνα ξεχωρίζουν ο ζωγράφος του Sabouroff και ο ζωγράφος του Τύμβου. Ακολουθεί ο ζωγράφος του Αχιλλέα με εξαιρετικά σχέδια και θέματα που μόνο έμμεσα σχετίζονται με τον τάφο. Γι' αυτό εξάλλου δε θα πρέπει να αποκλείσουμε τη μη ταφική χρήση ορισμένων ληκύθων. Προς το τέλος του αιώνα ξεχωρίζει η Ομάδα R για την εκφραστικότητα των μορφών και την άνεση των στάσεων. Περί το 400 π.Χ. σταματάει η παραγωγή λευκών ληκύθων και σ' αυτήν την τελευταία περίοδο ανήκει και μία μικρή ομάδα από Υπερμεγέθεις Ληκύθους, ως και ένα μέτρο ψηλές, που χρησιμοποιούνταν ως σήματα στα αθηναϊκά νεκροταφεία.

Οι λευκές λύκηθοι δε γνώρισαν τη διάδοση της ερυθρόμορφης κεραμικής. Εκτός Aττικής τις συναντάμε κυρίως στην Εύβοια, τη Μακεδονία και λιγότερο στην Ιταλία.


| εισαγωγή | τέχνες | γράμματα | εκπαίδευση | θρησκεία | Κλασική Εποχή

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.