Η οικονομία των αρχαίων κοινοτήτων βασιζόταν κυρίως στη γη. Και στην Αττική η γεωργία ήταν πρωταρχικής σημασίας, παρόλο που τονίζεται συνήθως ο ρόλος του εμπορίου και των εργαστηρίων.
Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι στις αρχές του Πελοποννησιακού πολέμου η πλειοψηφία των αθηναίων πολιτών ζούσε έξω από το άστυ και ότι αυτή η κατάσταση δεν άλλαξε μετά το τέλος του πολέμου (Ιστοριών 2.16.1). Το 403 π.Χ., τα 2/3 των Αθηναίων ήταν ακόμη ιδιοκτήτες εκτάσεων γης. Ωστόσο, θα πρέπει να τονιστεί ότι από οικονομικής απόψεως δεν εξαρτώνταν αποκλειστικά από την καλλιέργειά της. Αρκετοί εύποροι γαιοκτήμονες επένδυαν αυτήν την περίοδο σε ναυτικά δάνεια, ακίνητη περιουσία, εργαστήρια όπου απασχολούνταν δούλοι ή στα μεταλλεία αργύρου στο Λαύριο.


Πριν από το τέλος της Αθηναϊκής ηγεμονίας, ένας φτωχός ιδιοκτήτης γης μπορούσε εύκολα να συμπληρώσει τα έσοδά του αναλαμβάνοντας το αξίωμα του ενόρκου, υπηρετώντας ως κωπηλάτης στα πλοία του στόλου ή δουλεύοντας στα ναυπηγεία του Πειραιά και σε κρατικές εργασίες ανοικοδόμησης της πόλης.
Μετά το 403 π.Χ. εκτός από τα δικαστήρια και την Εκκλησία του δήμου, οι υπόλοιπες ευκαιρίες για αύξηση των εισοδημάτων των φτωχών οικογενειών είχαν χαθεί. Επομένως δεν υπήρχε σοβαρός λόγος για αυτούς τους ανθρώπους να μετακινηθούν στο άστυ των Αθηνών. Εξαιτίας της απώλειας των εσόδων που απέφερε παλαιότερα η ηγεμονία, οι Αθηναίοι στηρίζονταν κυρίως στη γεωργία. Η παραμονή στις αγροτικές περιοχές θα μπορούσε να θεωρηθεί πιο ασφαλής επιλογή, επειδή επέτρεπε στους άπορους να δουλέψουν είτε ως εποχιακοί εργάτες είτε ως αγρότες σε χωράφια που τα είχαν νοικιάσει από ισχυρούς γαιοκτήμονες.

Η κατάσταση της αθηναϊκής γεωργίας στο τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου ήταν αναμφισβήτητα άσχημη. Οι Λακεδαιμόνιοι είχαν καταλάβει το οχυρό της Δεκέλειας για εννέα χρόνια (421-413 π.Χ.). Kατά τη διάρκεια των επιδρομών τους κατέστρεψαν εκτός από κτίσματα, εκτάσεις σιτηρών, ελαιώνες και αμπελώνες, ενώ πήραν μαζί τους ζώα, δούλους και οικοδομικά υλικά.
Ωστόσο, θα ήταν μάλλον υπερβολικό να υποστηριχτεί ότι τα αποτελέσματα αυτών των καταστροφών είχαν μόνιμο χαρακτήρα. Οι Αθηναίοι έσπειραν και πάλι σιτηρά, ενώ τα ελαιόδεντρα και τα κλήματα δεν είχαν υποστεί ολοσχερή καταστροφή. Ούτως ή άλλως οι Λακεδαιμόνιοι προτιμούσαν μάλλον να συγκεντρώνουν λάφυρα από το να προκαλούν συστηματικά ζημιές σε ελαιώνες και αμπελώνες. Βέβαια, η κατάσταση που επικρατούσε μετά τον Πελοποννησιακό και τον Κορινθιακό πόλεμο ήταν σαφώς αρνητική. Αρκετοί αθηναίοι αγρότες αναγκάστηκαν να αγοράσουν σπόρους, για να καλλιεργήσουν, ενώ είχαν χάσει ζώα, αγροτικά και οικιακά εργαλεία, έπιπλα και δούλους. Όπως είναι γνωστό, περισσότεροι από 2000 δούλοι είχαν αυτομολήσει στους Λακεδαιμόνιους μετά την κατάληψη της Δεκέλειας.


| εισαγωγή | γαιοκτησία-γεωργία | εμπόριο | μεταλλεία | Κλασική Εποχή
| κρατική πρόνοια | λειτουργίες | ιδιωτική περιουσία |

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.