Από το 501/0 π.Χ., όταν η εξουσία του πολέμαρχου δόθηκε στους δέκα στρατηγούς, εκλέγονταν ένας από κάθε φυλή -χωρίς αυτό να αποτελεί πάντοτε τον κανόνα- για διάστημα ενός χρόνου, έχοντας όμως το δικαίωμα της επανεκλογής. Η ετήσια εκλογή των στρατηγών γινόταν την άνοιξη και η ενιαύσια αρχή τους διαρκούσε όσο και το αττικό έτος, από τα μέσα του καλοκαιριού μέχρι την αντίστοιχη περίοδο του επόμενου χρόνου. Οι στρατηγοί ελέγχονταν στην άσκηση των καθηκόντων τους από την Εκκλησία του δήμου και τη Βουλή των 500, στη διάρκεια κάθε πρυτανείας.

Η αύξηση του γοήτρου των στρατηγών κατά τη διάρκεια του 5ου αιώνα π.Χ. οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στις συχνές πολεμικές εκστρατείες, στη διάρκεια των οποίων διηύθυναν τις χερσαίες και τις θαλάσσιες επιχειρήσεις. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ένας στρατηγός μπορούσε να ονομαστεί αυτοκράτωρ και να έχει την απόλυτη εξουσία στη λήψη των αποφάσεων στο πεδίο της μάχης. Σε περίοδο ειρήνης, οι στρατηγοί ασχολούνταν με τη διοίκηση των οικονομικών και του ναυτικού και για το λόγο αυτό έρχονταν τακτικά σε επαφή με τη Βουλή των 500, στις συνεδριάσεις της οποίας είχαν το δικαίωμα να παρίστανται. Ήταν υπεύθυνοι για την επιστράτευση των πολιτών και των μετοίκων, την οργάνωση και τη συντήρηση των πολεμικών πλοίων, ενώ όταν ανέκυπτε ζήτημα λιποταξίας έφερναν την υπόθεση στο δικαστήριο και προήδρευαν στη δίκη.


Οι στρατηγοί του 5ου αιώνα π.Χ. έπρεπε να συνδυάζουν στρατιωτικές και πολιτικές ικανότητες, όπως για παράδειγμα ο Θεμιστοκλής, ο Αριστείδης, ο Κίμων, ο Περικλής, ο Κλέων, ο Νικίας, ο Ακλιβιάδης. Κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. εξαιτίας της εξασθένισης της στρατιωτικής και της ναυτικής δύναμης της Αθήνας, το αξίωμα του στρατηγού έπαψε να αποτελεί μέσο για την απόκτηση πολιτικής επιρροής. Παράλληλα, είχε αρχίσει να διαμορφώνεται ο τύπος του στρατηγού με γνώσεις και ικανότητες σχεδόν επαγγελματικές, όπως ήταν ο Ιφικράτης, ο Τιμόθεος, ο Χάρης και ο Χαβρίας, και για το λόγο αυτό υπάρχει διάκριση των δραστηριοτήτων τους (Αριστοτέλης, Αθηναίων πολιτεία 61). Αυτός ο διαχωρισμός των πολιτικών και στρατιωτικών δραστηριοτήτων έδινε στην πολιτική ζωή της Αθήνας ένα νέο χαρακτήρα, που θα γίνει όμως εμφανέστερος στο β' μισό του 4ου αιώνα π.Χ..



| εισαγωγή | πολιτική εξέλιξη της κλασικής Αθήνας | Αθηναϊκό πολίτευμα | πρόσωπα | Κλασική Εποχή

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.